دره ی شمخال بهشت ایران در استان خراسان

دره شمخال، بی مانند در ایران
نام درکه و دربند را بسیار شنیده ایم. آنها درست به پایتخت چسپیده اند و مانند هر چیز دیگری که به پایتخت مربوط است نامشان در بوق و کرنا شده است. زیبایند اما درست همین نزدیکیها، غوغایی دیگر به پاست. دربند و درکه حتی به گرد پای آن هم نمی رسند.
آری، اینجا شمخال است، بهشت ایران، بهشت خراسان. واردش که شوید یا باید تا انتها بروید یا باید برگردید، گزینه دیگری ندارید. دره شمخال با شیبی ملایم از روستایی با همین نام شروع می شود. چشمه سارهای متعدد، آبشارهای زیبا، درختان سر به فلک کشیده، جریان آب زلال، دیواره های عظیم و پر صلابت صخره ای تنها بخشی از جذابیتهای دره است. دالانها، حمامها و غارگونه ها بسیار اند و وصف ناپذیر. خنکای دره، نوای گوشنواز آب و نسیم دل انگیز، روح را می نوازد؛ درون را آرام و چشم ها را خیره می کند. این شکوه، زیبائی و صلابت، فسون گ ری طبیعت با روح است. باید خود را رها کرد، توهمی در کار نیست، خود حقیقت است.

دره از درون پارک ملی تندوره به پیش می رود و بعد از حدود 12 کیلومتر دو آب سرد شمخال و کمی گرمتر دره دیگری با نام دره دُر بادام به هم می رسند. از اینجا به بعد دره کمی باز می شود و رود دورنگر شکل می گیرد. رود درونگر با حجم آب زیاد به سمت روستای محمدتقی بیگ و شهرستان درگز سرازیر می شود. شش، هفت ساعت گذشته است. خسته اید اما مبهوت همه آن زیبایی هایی که پشت سر جا گذاشته اید. دره پایان می یابد و به ناگاه دشتی وسیع را نظاره گر خواهید بود. اینک همان آب که تا لحظاتی پیش، پاهایت را نوازش می داد باید باغهای میوه، یونجه زارها و شالیزارها را سیراب کند و بر لبان مردمی سخت کوش خنده بکارد. راز استقبال گرم از دره نوردان را باید در این گشاده دستی طبیعت جستجو کرد.
موقعیت جغرافیایی:
65 کیلومتری شمال شهر قوچان، استان خراسان رضوی. ابتدای آن در حوزه شهرستان قوچان است و انتهای آن در حوزه شهرستان درگز.
دسترسی:
در میدان فلسطین قوچان، سواری های شخصی علاقه مندان را به روستای شمخال می  رسانند و در صورت هماهنگی دوباره از انتهای دره به قوچان بر می گردانند.  جاده تا روستای شمخال آسفالته است و از تونل بلند باجگیران عبور می کند.
طول دره: از روستای شمخال تا درونگر، حدود 18 کیلومتر است (با استناد با تابلوی نصب شده در ابتدای مسیر).
ارتفاع دیواره دو طرف دره: در بلندترین نقاط تا 200 متر هم برآورد شده است.
لوازم سفر و توصیه های دیگر:
بهتر است به گونه ای برنامه ریزی کنید که شب را در مسجد روستای شمخال یا  ابتدای دره نزدیک حمام اول، درون چادر اقامت کنید و فردا مسیر را ادامه  دهید. همچنین 3 سوئیت اجاره ای تقریبا در ابتدای دره وجود دارد. کفش با  زیره سفت و محکم بیشتر به کار می آید. شبهای آن سرد است. در روزهای آفتابی و  در نیمه دوم مسیر به عینک آفتابی و کلاه آفتاب گیر نیاز دارید اما ضروری  نیست. چون لباسها در طول مسیر خیس می شوند حداقل به یک شلوار یا شلوارک  راحت برای خواب شب نیاز دارید. لطفا زباله های خود را در طبیعت رها نکنید.
پوشش گیاهی:
گردو، انجیر، زردآلو، چنار، بید، سپیدار، تمشک، موسیر، آنوخ (کاکوتی)،  چریش، هفشان، گون، ریخوک، زرشک، گژی (زالزالک) و سدها گیاه وحشی و دارویی  دیگر.
وجه تسمیه:
شمخال نام یک نوع تفنگ قدیمی و دست ساز و قوی به زبان کردی کرمانجی بوده  است. کردی کرمانجی ضرب المثلی دارد به این مضمون که “مگر تیر شمخال به تو  خورده است”. این ضرب المثل برای افرادی به کار می رود که در واکنش به یک  اتفاق نه چندان مهم، گریه و ناله بسیار سر می دهند:
Mege Gulla şemxalê li te ketîyê
مه گه گللا شمخال له ته که تی یه
پی نوشانت1: نویسنده، مهدی رودکی خود کرد کرمانج است و به این منطقه جغرافیایی و آداب و رسوم مردم آن آشناست.
پی نوشانت2: در دهه های ابتدایی همین قرن که باجگیران برای خود برو و بیایی داشته است، جشنهای مقامات سیاسی خارجی خصوصا روسها در این دره برگزار می شده است. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

دره زیبای شمخال، باجگیران، شهرستان قوچان